شاید دلیل اشتباه گرفتن ui و ux با یکدیگر، به خاطر شبیه بودن اسم این دو مفهوم اتفاق می‌افتد، اما اگر بدانید که این دو عبارت مخفف چه کلماتی هستند، احتمالا دیگر آن‌ها را با یکدیگر اشتباه نمی‌گیرید. Ui مخفف user interface، به معنی رابط کاربری و  ux مخفف user experience به معنی تجربه‌ی کاربری‌ست. حالا که معنی لغوی این دو مفهوم را متوجه شدید، تا انتهای این مقاله با ما باشید تا متوجه شوید ui و ux چیست و چه تفاوتی با هم دارند.

مفهوم تجربه‌ی کاربری (ux) به زبان ساده چیست؟

ux چیست؟ اجازه بدهید برای اینکه این مفهوم را درست در ذهن شما جا بیاندازیم، ابتدا یک مثال در دنیای واقعی بزنیم و بعد برویم سراغ دنیای مجازی و بررسی تجربه‌ی کاربری در بستر دیجیتال. فرض کنید شما می‌خواهید یک خانه بخرید. در خرید این خانه شما به در و پنجره‌ها و وسایل داخلی، اسکلت اصلی و استحکام آن و دسترسی خانه به نقاط اصلی شهر دقت می‌کنید.

حالا اگر متوجه شوید درهای خانه موقع باز و بسته شدن صدای ناهنجار تولید می‌کنند، شیرهای آب خراب هستند و لوله کشی خانه مشکل دارد، اسکلت ساختمان به اندازه‌ی کافی مستحکم نیست یا ببینید که مسیر دسترسی این خانه به نقاط اصلی شهر بسیار سخت است، قطعا احساس خوبی نسبت به استفاده از این خانه ندارید و شاید از خرید آن منصرف شوید.

همین تجربه‌ در مورد فضای دیجیتال هم صادق است.اگر بخواهیم این مفهوم را در حوزه‌ی دیجیتال بیان کنیم، تجربه‌ی کاربری به معنای احساس کاربر و تجربه‌‌ایست که هنگام تعامل با محصول یا خدمت شما بدست می‌آورد. البته توجه داشته باشید که تجربه‌ی کاربری مفهومی دیجیتال است و صرفا برای درک بهتر شما چنین مثالی زدیم.

همانطور که اجزای خانه هستند که به شما اجازه‌ی استفاده از آن را می‌دهند، هرآنچه در سایت یا اپلیکیشنی وجود داشته باشد که به استفاده از آن کمک کند، مربوط به تجربه‌ی کاربری می‌شود. طراحی صفحات وب‌سایت، قرار دادن دکمه‌های مختلف در آن، نحوه‌ی چیدمان دکمه‌ها و هرچیزی که کاربر از آن استفاده می‌کند، بخشی از تجربه‌ی کاربری محسوب می‌شود. این تجربه هم می‌تواند مثبت باشد هم منفی.

تجربه‌ی کاربری مثبت یا منفی چه اهمیتی دارد؟

اگر شما سایتتان را طوری طراحی کنید که دسترسی به بخش‌های مختلف آن آسان باشد، کار کردن با آن پیچیده نباشد و کاربر پس از استفاده از سایت شما احساس رضایت داشته باشد، می‌توان گفت که ux این سایت خوب طراحی شده است.

در گذشته اهمیت زیادی به رابط کاربری یا همان ui داده نمی‌شد و سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها مطابق با سلیقه‌ی شخصی افراد طراحی می‌شدند، اما درحال حاضر بسیاری از شرکت‌ها و نهادها متوجه اهمیت ui و نقش آن در وفادار کردن مخاطبان شده‌اند و به دنبال جذب افرادی برای انجام این کار هستند.

برای اینکه بتوانید اصول تخصصی طراحی ui و ux را یاد بگیرید، به شما پیشنهاد می‌کنم سری به دوره ui ux بزنید، شاید همه‌ی چیزی که به آن نیاز دارید در آن وجود داشته باشد.

مفهوم رابط کاربری (ui) به زبان ساده چیست؟

برای بیان مفهوم رابط کاربری برمی‌گردیم به همان مثال خرید خانه. همانطور که متوجه شدید، اسکلت اصلی ساختمان و اجرای سازنده‌ی آن، باعث می‌شود تجربه‌ی مثبت یا منفی از بازدید آن داشته باشیم. حالا اگر همین خانه یک نمای زیبا داشته باشد، دیوارهای آن نقاشی یا کاغذدیواری شده باشند، کف خانه به جای موزاییک، سرامیک شده باشد و در یک کلام به نظرتان خانه زیبا باشد، حتما از استفاده از این خانه لذت می‌برید.

تجربه‌ی کاربری در اصل یک مفهوم غیر دیجیتال است، اما اغلب در این حوزه به کار گرفته می‌شود. در واقع هر آنچه مربوط به رنگ و لعاب سایت و زیباتر شدن آن باشد، در حوزه‌ی رابط کاربری قرار می‌گیرد. رابط کاربری ارتباطی به برنامه‌نویسی ندارد و با اصول گرافیکی، روان‌شناسی رنگ‌ها و تصاویر و عکس‌ها در ارتباط است. برای مطالعه ی بیشتر راجع به این حوزه می‌توانید از آموزش جامع ui ux سایت دانشجویار هم استفاده کنید.

تفاوت ui و ux در چیست؟

حتما تا اینجای کار شما با مفهوم و تفاوت رابط کاربری(ui) و تجربه‌ی کاربری(ux) آشنا شده‌اید و شاید نیازی به گفتن دوباره‌ی این مسئله وجود نداشته باشد، اما باز هم برای اینکه بهتر این مطلب را ذهن شما جا بیاندازیم، بار دیگر تفاوت این دو را بیان می‌کنیم. به زبان ساده رابط کاربری یعنی طراحی ظاهر سایت یا اپلیکیشن که معمولا با ابزارهای گرافیکی انجام می‌شود. تمام تصاویر به کار رفته، رنگ‌بندی‌ها، طراحی ظاهر دکمه‌ها و … به همین بخش مربوط می‌شود.

نحوه‌ی چیدمان المان‌ها در صفحه‌ی سایت یا اپلیکیشن، دسترسی آسان به بخش‌های مختلف سایت و آسان بودن کار با آن سیستم، همه و همه با تجربه‌ی کاربری ارتباط دارد. در گذشته تفاوتی میان طراح رابط کاربری و توسعه دهنده‌های سایت یا اپلیکیشن‌ها وجود نداشت و شاید خیلی به طراحی رابط کاربری اهمیت داده نمی‌شد.

شاید وظایف یک طراح ux به اندازه‌ی طراح ui ناشناخته نباشد و افراد بیشتری با آن آشنایی داشته باشند. اینکه طراحان ux را همان برنامه‌نویسان در نظر بگیریم کار خیلی درستی نیست، چون یک طراح ux می‌تواند بدون اینکه خودش برنامه‌نویسی کند، طراحی تجربه‌ی کاربری را انجام دهد.به طور خلاصه وظیفه‌ی یک طراح ux این است که بخش‌های مختلف سایت را جوری طراحی کند که کاربر بتواند به راحتی از آن استفاده کرده و در سایت یا اپلیکیشن شما سر در گم نشود.